فرزاد شریفی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در یادداشتی نوشت: شهرستان دهلران، گستره‌ای پهناور که از دشت‌های گرم و حاصلخیز تا ارتفاعات کم‌نظیر امتداد می‌یابد و هر گوشه آن ردپایی از زندگی، اندیشه و هنر انسان در طول قرن‌ها را روایت می‌کند. موقعیت جغرافیایی ویژه دهلران و قرار گرفتن آن در گذرگاه تمدنی بین فلات ایران و بین‌النهرین، باعث شده این منطقه از دوران پیش‌تاریخ تاکنون اهمیت فرهنگی و استراتژیک فراوانی داشته باشد.

دهلران را باید یکی از غنی‌ترین شهرستان‌های کشور از نظر پراکندگی محوطه‌های باستانی دانست؛ محوطه‌هایی که تنها بخشی از آن‌ها کاوش شده و بسیاری از ظرفیت‌های ناشناخته در زیر خاک این دشت باستانی هنوز منتظر توجه پژوهشگران است. محوطه باستانی علی‌کش از شاخص‌ترین این آثار است؛ محوطه‌ای که با یافته‌های ارزشمند سفالی و معماری، قدمت زندگی انسان در این ناحیه را به هزاران سال پیش از میلاد می‌رساند. در کنار آن ده‌ها اثر دیگر نیز نشان‌دهنده گستره وسیع فعالیت‌های انسانی در دوره‌های مختلف پیش‌تاریخ، تاریخی و اسلامی است.

دهلران تنها به آثار خشتی و سفالی محدود نمی‌شود؛ بلکه بخشی از میراث طبیعی و فرهنگی منحصربه‌فرد استان نیز در این شهرستان قرار دارد. غار خفاش به عنوان یکی از زیباترین و مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی منطقه، از جاذبه‌هایی است که علاوه بر ارزش زیست‌محیطی و گردشگری، در دوره‌های مختلف به عنوان پناهگاه طبیعی مورد استفاده انسان‌های گذشته نیز قرار گرفته است. این غار، به‌همراه مجموعه چشمه‌های آب گرم دهلران که با خواص درمانی خود سالانه گردشگران بسیاری را جذب می‌کند، ترکیبی از میراث طبیعی و تاریخی کم‌نظیر را شکل داده‌اند.

از سوی دیگر، آثار معماری برجای‌مانده از دوره‌های ساسانی، بقایای سکونتگاه‌های اسلامی و یادمان‌های مربوط به دوران دفاع مقدس، لایه‌های متعددی از تاریخ این منطقه را به نمایش می‌گذارند. قلعه شیاخ یکی از این آثار ارزشمند است که نشانه‌ای از حضور نظامی و حکومتی در ادوار گذشته بوده و معماری ساده اما مستحکم آن بیانگر اهمیت راهبردی دهلران در طول تاریخ است.

دهلران به‌عنوان یکی از پهنه‌های ارزشمند باستان‌شناسی غرب کشور، در سال‌های اخیر نیز مورد توجه ویژه قرار گرفته است. برنامه‌ریزی‌های جدید برای ثبت ملی صدها اثر تاریخی، اجرای طرح‌های مطالعاتی، مستندسازی محوطه‌ها و تلاش برای حفاظت از میراث ارزشمند این شهرستان، گام‌های مهمی است که می‌تواند دهلران را در مسیر تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم گردشگری تاریخی کشور قرار دهد. این شهرستان با وجود برخورداری از ظرفیت عظیم فرهنگی و طبیعی، هنوز فرصت‌های بسیاری برای معرفی به گردشگران، محققان و علاقه‌مندان دارد.

دهلران را می‌توان کتابی گشوده از تاریخ دانست؛ کتابی که در آن داستان زیست انسان از کهن‌ترین دوران‌ها تا امروز روایت می‌شود. هر محوطه، هر اثر، هر چشمه آب گرم و هر تپه باستانی گوشه‌ای از این روایت را بازگو می‌کند.

اهمیت دهلران تنها در تعدد آثار نیست، بلکه در تنوع دوره‌ها و لایه‌های زمانی است که در این پهنه گرد آمده‌اند. این جغرافیا، پیوندی زنده میان طبیعت، فرهنگ، تمدن و تاریخ ایجاد کرده و آن را به یکی از ویژه‌ترین مناطق باستانی کشور بدل ساخته است.

دهلران امروز، نه‌تنها میراث گذشته را در خود جای داده، بلکه چشم‌اندازی روشن برای آینده دارد؛ آینده‌ای که در آن گردشگری فرهنگی، پژوهش‌های دانشگاهی، برنامه‌های حفاظت و معرفی میراث و توسعه پایدار می‌توانند جایگاهی برجسته‌تر از همیشه پیدا کنند. این شهرستان گنجینه‌ای است که هرچه بیشتر کاوش شود، ارزش واقعی آن آشکارتر خواهد شد.

انتهای پیام/